Czym jest konsulting?

Dlaczego branża konsultingowa?

Konsulting to wymarzone miejsce pracy wielu studentów i absolwentów kierunków ekonomicznych, społecznych i prawniczych. Istnieje ku temu przynajmniej kilka zasadniczych powodów.

Niesamowita szybkość rozwoju

Pracując przy projektach poznajesz firmy należące do wielu branż, ludzi pracujących w różnych działach i na różnych poziomach, od pracownika fabryki po prezesa zarządu, współpracowników z odmiennym doświadczeniem i wykształceniem - nigdzie indziej tak szybko i tak wiele nie nauczysz się o biznesie.

Odpowiedzialność

Wykonywane czynności pozwalają na przyjęcie dużej odpowiedzialności nawet stażystom. Jest to szansa dla ambitnych i wykształconych ludzi, dla których praca to wyzwanie, którzy od samego początku mogą liczyć na bardzo ciekawe zadania i korzystne wynagrodzenie.

Intelektualna stymulacja

Ciągle uczysz się nowych rzeczy - musisz być na bieżąco ze wszelkimi rynkowymi nowościami - obojętnie czy dotyczą kwestii podatków, finansów, odkryć IT, nowości z wdrażania celów strategicznych czy wyników badań z dziedziny HR - doradzając innym sam musisz być specjalistą, a bazując na doświadczeniu współpracowników i poprzedników w firmie fachową wiedzę posiądziesz bardzo szybko.

Brak rutyny

Każdy nowy klient to inny problem do rozwiązania. Wymagający indywidualnego, często nieszablonowego podejścia. To co dla jednej firmy okazało się trafnym rozwiązaniem, w drugiej może się w ogóle nie sprawdzić.

Zmiany

Dla ludzi, którzy lubią ciągle odkrywać coś nowego: raz pracujesz nad rozwiązaniem dla sieci energetycznej, kiedy indziej opracowujesz strategie dla branży paliwowej lub ubezpieczeniowej. Raz pracujesz w Chorwacji, raz lecisz do Nowej Zelandii…

Szeroki profil działalności

Masz wybór: bardziej interesują Cię podatki? A może chciałbyś zgłębić tajniki zagadnień związanych z zarządzaniem zasobami ludzkimi? A kto wie, być może odkryjesz, że największą satysfakcję sprawia Ci doradzanie w kwestiach strategicznych.

Pieniądze

Wysoka odpowiedzialność, duży zakres pracy, jej istotność dla funkcjonowania przedsiębiorstwa, szybko przyswajana specjalistyczna wiedza, presja czasu oraz doradztwo na najwyższych szczeblach operacyjnych to cechy, które w oczywisty sposób wiążą się z wysokimi zarobkami.

Ludzie po raz pierwszy…

Pracujesz wśród najlepszych, ambitnych i interesujących ludzi, z którymi tworzysz nie tylko świetny zespół, ale i nawiązujesz nowe przyjaźnie.

Po raz drugi…

Nie wyobrażasz sobie pracy sam na sam z komputerem czy inną maszyną? Konsultanci też nie. Doradztwo to przede wszystkim kontakt z ludźmi i propozycja dla osób o wysoko rozwiniętych umiejętnościach interpersonalnych, którzy potrafią skutecznie komunikować się zarówno z monterem, księgową, kierownikami projektów czy kadrą zarządzającą przedsiębiorstwa.

I ludzie po raz trzeci…

Pracując dla różnych firm, przy różnych projektach i w wielu krajach wciąż poszerza się grono Twoich znajomych oraz kontaktów biznesowych.

Geneza doradztwa strategicznego

Doradztwo strategiczne (management consulting, strategy consulting) jest działem doradztwa ekonomicznego, obejmującym całościowe przygotowanie do prowadzenia działań gospodarczych. Jest to doradztwo w zakresie formułowania zasad postępowania zarządu firmy, stałych w danym okresie, których zastosowanie prowadzi do osiągnięcia celu przedsiębiorstwa.

Doradztwo strategiczne narodziło się wraz z rozwojem zarządzania, jako odpowiedź na zapotrzebowanie na zwiększenie wydajności oraz sprawniejsze planowanie strategii przedsiębiorstw. Pierwszą firmę w tej branży założył w 1886 roku profesor MIT Artur D. Little (tak też nazywała się sama firma). Little pragnął zajmować się problemami biznesowymi zbyt trudnymi dla zwykłych przedsiębiorców. Był zdecydowanie przeciwny jakiejkolwiek systematyzacji procesu - uważał, że każda sprawa wymaga unikalnego rozwiązania. Jak się jednak okazało, podejście to okazało się nie w pełni skuteczne - inni konsultanci podejmowali znacznie mniejsze ryzyko, gdy pracując nad znanymi, pokrewnymi przypadkami korzystali z już wypracowanych wcześniej technik. W rezultacie profesja doradcy strategicznego rozwijała się zarówno na płaszczyźnie innowacji, jak i strukturyzacji.

Założona w 1914 roku firma Booz Allen Hamilton jako pierwsza obsługiwała zarówno klientów rządowych, jak i tych z branży przemysłowej. Pierwszą zajmującą się stricte doradztwem strategicznym firmą była założona w 1926 roku w Chicago (i będąca dziś liderem światowego rynku) McKinsey & Company. W latach 1940-60 doradztwo strategiczne rozwijało się prężnie dzięki coraz powszechniejszym multidepartamentalnym strukturom firm. Rynek zdominowały trzy konsultingowe giganty - McKinsey, Booz Allen Hamilton oraz Cresap, McCormick & Paget. W samym roku 1960 Booz Allen Hamilton sporządził 1000 raportów dla 500 klientów, zatrudniał 300 pracowników oraz wygenerował 12 milionów dolarów obrotu. W latach 70, z powodu światowego kryzysu ekonomicznego, rozwój konsultingu przygasł, od tamtego czasu jednak ponownie znacznie się rozwinął - w roku 2016 wartość światowego rynku doradztwa strategicznego wyniosła 31 miliardów dolarów, zaś całego sektora konsultingu - aż 251 miliardów.

Typy doradztwa

Doradztwo strategiczne

Dynamicznie zmieniające się otoczenie organizacji na rynku powoduje, że wybór odpowiedniej strategii jest nie tylko spoiwem łączącym wszystkie obszary i aspekty funkcjonowania firmy, ale i kluczowym czynnikiem sukcesu organizacji. Dana strategia nie jest skuteczna w każdej sytuacji i szybko się dezaktualizuje. Organizacje muszą dbać o wyznaczanie wciąż nowych zadań i nowych celów. Poza tym, nie ma idealnej strategii - nie ma w tym zakresie jednego optymalnego i pasującego do każdej sytuacji rozwiązania. Dlatego tak ważne w doradztwie strategicznym jest indywidualne podejście konsultanta do problemu.

Praca w tym obszarze skoncentrowana jest na tworzeniu kompleksowych planów rozwoju oraz ich wdrażaniu. Wśród przykładowych zadań doradcy strategicznego należy wymienić:

• przeprowadzenie analiz strategicznych,
• opracowanie strategii,
• wsparcie w zakresie realizacji projektów strategicznych,
• określenie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa,
• rekomendacje wyborów strategicznych,
• opracowanie i wdrożenie koncepcji zmiany struktury organizacyjnej,
• wdrożenie systemu jakości,
• realizację programów inwestycyjnych,
• wdrożenie systemu motywacji,
• analizę zasobów przedsiębiorstwa,
• analizę branży i konkurencji.

Doradztwo operacyjne

Doradztwo operacyjne, znane też jako zarządzanie operacyjne, to usługi doradcze i implementacyjne, mające na celu ulepszenie łańcucha wartości organizacji, czyli sekwencji działań, które kreują wartość finalna dla odbiorcy. Inaczej - jest to optymalizacja bieżącej działalności firmy tak, aby maksymalnie poprawić sprawność jej działania. Projekty zarządzania operacyjnego podnoszą efektywność funkcjonowania organizacji poprzez implementowanie zmian i nowych rozwiązań w zakresie procesów, systemów zarządzania, kultury i innych elementów łańcucha wartości.

Zakres doradztwa operacyjnego jest szeroki - obejmuje takie działy jak: sprzedaż i marketing, zarządzanie procesami, zarządzanie łańcuchem dostaw, finanse i outsourcing. Rynek konsultingu operacyjnego jest największym ze wszystkich jego rodzajów, a jego wartość estymowana wynosi 63,6 miliarda dolarów.

Doradztwo IT (doradztwo informatyczne)

Odpowiednie wsparcie informatyczne organizacji przekłada się na zwiększenie efektywności procesów, usprawnienie komunikacji i obiegu informacji czy redukcję kosztów. Dlatego to właśnie wybory dokonane w sferze IT w coraz większym stopniu decydują o sprawności działania przedsiębiorstw i osiąganej przez nich przewadze konkurencyjnej. W dopasowaniu jak najlepszych rozwiązań dla danej firmy spośród ogromnej liczby wciąż modyfikowanych ofert dynamicznie rozwijającej się branży informatycznej, pomagają konsultanci IT.

Istotą usług doradczych w tym obszarze jest zapewnienie wsparcia właściwym procesom biznesowym, co pozwala na sprawne zarządzanie firmą. Działania te obejmują czynności związane z określeniem potrzeb technologicznych danej firmy, planowaniem rozwoju, doborem i wdrożeniem odpowiedniej infrastruktury informatycznej, jak i zarządzanie już istniejącą. Doradztwo IT obejmuje bardzo szeroki zakres działań, a wśród typowych zadań należy wymienić:

• analiza potrzeb informatycznych firmy,
• wsparcie organizacji pracy działu informatyki,
• budowa systemów informatycznych,
• nadzór techniczny,
• projektowanie obiegu informacji w firmie,
• ocena projektów inwestycyjnych w obszarze IT,
• doradztwo i wsparcie technologiczne,
• reorganizacja procesów biznesowych z dostosowaniem do IT,
• integracja systemów IT.

Doradztwo podatkowe

Zadania w tym obszarze nie ograniczają się do minimalizacji nieuniknionych obciążeń podatkowych, ale sięgają znacznie głębiej - do planowania i wyboru najkorzystniejszego dla firmy sposobu, systemu, stawki czy nawet miejsca płacenia podatków. Wobec ciągle zmieniających się przepisów, tylko ich nieustanny monitoring pozwala na najlepsze zaplanowanie wydatków związanych z obowiązkami podatkowymi. W ramach bieżącego doradztwa podatkowego konsultanci pomagają w interpretacji obowiązujących przepisów prawnych w aspekcie podatkowym, sporządzaniu deklaracji czy przygotowywaniu umów.

Wśród przykładowych zadań doradcy podatkowego należy wymienić:

• tworzenie strategii podatkowych bądź inwestycyjnych, optymalizujących obciążenia podatkowe,
• międzynarodowe planowanie podatkowe,
• interpretacja norm prawa podatkowego,
• usługi doradcze w zakresie podatków dochodowych PIT i CIT, podatku VAT czy akcyzy oraz ceł,
• ocena poprawności rozliczeń publicznoprawnych i deklaracji podatkowych,
• reprezentacja klientów w postępowaniu podatkowym i sądowym,
• doradztwo w zakresie fuzji i przejęć.

Doradztwo finansowe

Praca w tej branży polega na przedstawieniu klientom najlepszych ofert finansowych. Doradca często pośredniczy w kontakcie klienta z innymi instytucjami takimi jak banki, zakłady ubezpieczeń czy fundusze inwestycyjne i pomaga dostosować, a często i wynegocjować, jak najodpowiedniejszą i najkorzystniejszą dla klienta ofertę. Zadanie doradcy nie kończy się jednak na rekomendowaniu ofert, ale często poszerzane jest o pomoc w wypełnianiu wniosków, badaniu umów i nadzorowaniu przebiegu transakcji.

Oprócz pośrednictwa w kontakcie z instytucjami finansowymi, doradcy świadczą także usługi mające na celu poprawę rentowności firmy poprzez ingerencję w jej struktury finansowe. Do typowych zadań doradcy finansowego należą:

• dokonywanie wyboru ofert banków, zakładów ubezpieczeń i innych instytucji finansujących
• sporządzanie analiz finansowych przedsiębiorstw,
• sporządzanie analiz opłacalności inwestycji,
• dokonywanie wyceny firmy,
• planowanie źródeł kapitału,
• opracowywanie biznes planów,
• planowanie struktury kapitału,
• opracowywanie systemu controllingu,
• opracowywanie planu finansowego przedsiębiorstwa.

Doradztwo personalne (Human Resources)

Ponieważ kluczowym, a często i jedynym zasobem wielu organizacji są pracujący w niej ludzie, dokonując zmian personalnych, firmy decydują się na korzystanie z pomocy profesjonalnych doradców tak, by każda zmiana przyczyniła się do poprawy efektywności i rentowności firmy. Zarządzanie zasobami ludzkimi jest tym trudniejsze, gdyż dotyczy często delikatnych kwestii - decydujących niekiedy o sukcesie czy porażce danego człowieka, dlatego zawierzenie sprawy specjalistom może przyczynić się do rozwiązań korzystnych nie tylko pracodawcy, ale i pracownika. Pomoc konsultantów oferowana jest, gdy niezbędne są zwolnienia, należy ocenić potencjał pracowników czy rekrutować specjalistów.

Praca w doradztwie personalnym to także planowanie i wdrażanie zmian sposobu zarządzania zasobami ludzkimi czy wspomaganie pracowników w czasie zmian organizacyjnych w firmie. Przykładowymi zadaniami z jakimi spotykają się doradcy personalni to:

• przygotowanie i przeprowadzenie procesu rekrutacyjnego,
• opracowanie systemu opisów stanowisk,
• ocena predyspozycji zawodowych,
• przygotowanie i wdrożenie efektywnych instrumentów zarządzania zasobami ludzkimi,
• badania osobowości, predyspozycji zawodowych i umiejętności pracowników/ aplikantów,
• analiza potrzeb szkoleniowych.

Doradztwo Public Relations (PR)

Doradztwo PR to praktyka zarzadzania informacja pomiedzy klientem indywidualnym lub organizacją, a opinią publiczną. Rola konsultanta PR polega na budowaniu reputacji, kreowaniu pożądanego wizerunku docelowego danej firmy - dotyczyć to może zarówno opinii publicznej, inwestorów, partnerów i pracowników. Innymi słowy, dzięki doradztwu PR można kontrolować to, jak postrzegana jest dana firma, czyli np. jej produkty, właściciele, czy nawet poglądy polityczno-społeczne.

Doradztwo marketingowe

Praca konsultanta marketingu polega na szukaniu i ulepszaniu nowych strategii promocji, sprzedaży oraz dystrybucji dóbr i usług wybranym klientom docelowym. W większej skali, marketing umożliwia stworzenie nowej marki, produktu czy usługi w oczach opinii publicznej i następnie przeobrażenie tego wizerunku w lukratywny biznes. Niemniej, przedsiębiorstwa korzystają z usług doradców marketingu zarówno by wypromować nowo stworzony produkt, jak i w celach podtrzymania aktualnego wolumenu sprzedaży.

Ścieżka kariery konsultanta

Business Analyst (Młodszy konsultant) – trwa około 3 lata

• praca w zespołach bardziej doświadczonych kolegów,
• stopniowo realizacja coraz bardziej złożonych projektów.

W niektórych firmach pomiędzy Business Analyst a Associate także Junior Associate

• stanowisko oferowane tylko kandydatom z zewnątrz – nie ma wewnętrznego awansu na tę pozycję,
• dla osób, które potrzebują dodatkowego „rozbiegu” zanim awansują na Associate,
• (np. naukowcy bez doświadczenia biznesowego).

Associate (Konsultant) – trwa około 3 lata

• zarządzanie zespołem projektowym,
• kontakty z klientami.

Senior Associate (Starszy konsultant) – trwa około 4 lata

• wzrost samodzielności,
• odpowiedzialność za pracę Konsultantów,
• kontakty z klientami,
• dbanie o terminową realizację i jakość wykonania projektów,
• często wiąże się z realizacją studiów MBA, czasami nawet sponsorowanymi przez najlepsze firmy konsultingowe.

Menedżer projektu (Engagement Manager) – trwa około 3 lata

• koordynowanie pracy przy różnych projektach, kierowanie dużym zespołem ludzi,
• dbanie o najwyższą jakość prowadzonych usług,
• doradzanie i pomoc młodszym kolegom.

Associate Principal (Młodszy Partner) - w niektórych firmach od razu Partner

• doświadczony Menedżer Projektu,
• nadzoruje pracę kilku zespołów projektowych,
• zarządza wewnętrznym rozwojem firmy.

Principal (Partner)

• dbanie o mocną pozycję rynkową firmy, reprezentowanie jej,
• współtworzenie globalnej strategii z Partnerami z całego świata,
• nadzorowanie zakresu i zasad realizacji projektów,
• dbanie o rozwój swojego działu,
• budowanie nowych kompetencji,
• zarządzanie firmą.

Koncepcje Działania

Doradztwo strategiczne jest postrzegane jako najbardziej prestiżowa część usług konsultingowych, ponieważ skupia się na pracy bezpośrednio z Zarządami firm w zakresie opracowywania strategii funkcjonowania oraz odpowiadania na najważniejsze pytania biznesowe. Oferowane wsparcie dotyczy przede wszystkim definiowania kierunków rozwoju i wzrostu firm, ale także wsparcia w przypadku wystąpienia negatywnych zmian, np. spadku zysków czy udziału rynkowego.

Ze względu na złożoność poszczególnych sektorów rynku, a także nieustanną zmienność otoczenia biznesowego, lista obszarów, którymi zajmuje się doradztwo strategiczne jest bardzo szeroka. Niemniej jednak do najczęstszych projektów można zaliczyć:

• Opracowanie strategii funkcjonowania firmy na kolejne lata,
• Wprowadzenie nowego produktu na rynek,
• Wejście na nowy rynek,
• Wsparcie przy przejęciu innego gracza rynkowego (due diligence),
• Wsparcie w integracji przejętego przedsiębiorstwa (PMI),
• Zwiększenie efektywności operacyjnej,
• Optymalizacja procesów biznesowych,
• Wskazanie kierunków ekspansji rynkowej,
• Wskazanie obszarów, na których należy skupić największe wysiłki i alokować zasoby.

Konsultanci strategiczni zajmują się wyznaczeniem kierunków zmian, w mniejszym stopniu biorą udział w operacyjnym wdrożeniu zmian - praca ta jest najczęściej kierowana do zespołów konsultingu operacyjnego i zarządzania zmianą.

Aby te cele osiągnąć firmy zajmujące się doradztwem strategicznym podejmują następujące działania (lub część z nich):

• przeprowadzają analizy strategiczne,
• opracowują strategie,
• budują modele finansowe,
• oferują wsparcie w zakresie realizacji projektów strategicznych,
• przebudowują model biznesowy,
• opracowują i wdrażają koncepcje zmiany struktury organizacyjnej,
• wdrażają systemy jakości,
• realizują programy inwestycyjne,
• wdrażają oraz wiążą systemy zarządzania strategicznego z systemami motywacyjnymi organizacji.

Wykorzystanie wymienionych wyżej technik, jak również prostego spojrzenia na dane problemy z pozycji „osoby z zewnątrz” wsparte profesjonalnym oprogramowaniem umożliwia stworzenie odpowiedniej strategii, wdrożenie jej, a także elastyczne dostosowywanie do dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości biznesowej. Stanowi to podstawę sukcesu oraz długotrwałej zmiany i wzrostu większości organizacji.

Profil pracownika

Firmy doradztwa strategicznego od lat niezmiennie prowadzą w rankingach firm, do których najtrudniej się dostać a jednocześnie w swoich ofertach pracy najczęściej nie wymagają doświadczenia biznesowego i wiedzy merytorycznej. Jak to możliwe? Tak - firmy poszukują kandydatów otwartych na szybką i ciągłą naukę, myślących nieszablonowo i zdolnych do wypracowywania logicznych rozwiązań w oparciu o dostępne informacje. Dobry konsultant posiada wyższe wykształcenie, szczególnie mile widziane jest ukończenie renomowanych studiów MBA; biegle włada językami obcymi - przede wszystkim angielskim, który jest niezbędny przy realizacji międzynarodowych projektów.

Ważnym elementem jest także doświadczenie w realizacji projektów oraz pracy zespołowej. Istotnym czynnikiem jest również umiejętność posługiwania się narzędziami informatycznymi. Duża grupa konsultantów to ludzie pełniący wcześniej stanowiska kierownicze w przedsiębiorstwach zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego.

Do najistotniejszych cech poszukiwanych przez firmy doradztwa strategicznego należy zaliczyć:

• ponadprzeciętne zdolności analityczne,
• umiejętności przywódcze,
• doskonałe umiejętności komunikacyjne,
• umiejętność szybkiej nauki,
• kreatywność i umiejętność tworzenia nieschematycznych rozwiązań,
• zorientowanie na cele,
• odporność na stres,
• przedsiębiorczość i dynamizm,
• łatwość nawiązywania kontaktów,
• pewność siebie.

Praktykant w firmie doradztwa strategicznego również powinien posiadać powyższe cechy, a brak dyplomu magistra i doświadczenia w pracy rekompensują w jego wypadku bardzo dobre wyniki w nauce a także działalność w organizacjach studenckich i kołach naukowych.

Praca konsultanta strategicznego dalece odbiega od standardu. Główne czynniki różnicujące doradztwo strategiczne to:

• Projektowy tryb pracy - projekty trwają zazwyczaj od 3 do 6 miesięcy. Kolejne projekty będą dotyczyć zupełnie innych zagadnień, być może w innej branży. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że przez pierwsze dwa lata żaden z projektów nie powtórzy się,
• Praca w międzynarodowym środowisku - jeżeli sam projekt nie jest realizowany za granicą (co wymaga czasowej przeprowadzki), to konsultanci korzystają z doświadczenia międzynarodowych ekspertów, aby zapewnić najwyższą jakość dostarczanych rekomendacji,
• Intensywność pracy - projekty dotyczą najczęściej skomplikowanych zagadnień a czas na realizację projektu jest ograniczony. Wymaga to niejednokrotnie pracy nawet po kilkanaście godzin dziennie,
• Dynamiczna ścieżka awansu - standardowo przyjmuje się, że awans na kolejne stanowisko powinien mieć miejsce co 1-2 lata. Niektóre firmy przyjęły strategię “up or out” - jeżeli w określonym czasie osoba nie spełni wymagań na kolejne stanowisko, będzie musiała zmienić pracę,
• Ponadprzeciętne wynagrodzenie - wysokie wymagania stawiane kandydatom połączone z intensywnością pracy wiążą się z odpowiednio wysokim wynagrodzeniem za pracę już od najniższego stanowiska. Poziom wynagrodzenia rośnie istotnie wraz z kolejnymi awansami. 

Zalety pracy w doradztwie

• ogromny wpływ na otaczającą rzeczywistość, możesz planować strategie dla firm, w których pracują tysiące osób, a której produkty docierają do milionów,
• ogromne możliwości rozwoju, zarówno umiejętności technicznych jak i interpersonalnych (praca w grupie, nawiązywanie kontaktów, prowadzenie konwersacji oraz negocjacji),
• poznawanie języków obcych i doskonalenie ich,
• ciekawa i zróżnicowana praca, brak stagnacji i monotonii,
• nawiązywanie wielu znajomości i kontaktów z ludźmi z całego świata,
• poznawanie innych kultur i mentalności,
• zdobywanie doświadczenia zawodowego z różnych branż,
• precyzyjnie określona ścieżka kariery.